mam is overleden

Ze is overleden, nu precies een uur geleden.. het zal 17:30 zijn geweest ongeveer.
29 december 2011 - 17:30
We waren er met zijn vieren bij, haar zonen en hun vrouwen.. Ellis en ik op de rand van haar bed, Ellis hield haar arm vast en ik hield haar hand vast, constant laten voelen dat ik er was.
Rob en Marcelle stonden/zaten er ook bij.

Zeer bizarre dag en zeer bizarre minuten voor haar overlijden.

Ze overleed snel, na 3/4 seconden nadat het eerste (narcose) middel was gegeven blies ze haar laatste adem uit.. het volgende middel stopte haar hart.. een soort spierverslapper neem ik aan. Toen beide ampullen leeg waren ben ik de kamer uitgegaan.. even het alleen zijn opzoeken in de huiskamer van het hospice.
Ben daarna nog even teruggegaan om haar te zien liggen, om nog even zeker te zijn van haar overlijden.. en toen ben ik naar huis gegaan, ik verwerk traumatische ervaringen altijd alleen.

[paar uur later]

Nou, ben toen maar teruggegaan, vond dat ik bij de rest van de club moest zijn.. ben er nog tot een uur of 9 geweest.. toen zijn Ellis en ik naar huis gegaan.
Met zijn vieren in de kamer met 'het stoffelijk overschot' gekletst en zo.. gelachen zelfs, bizar. Uuuhhmm.. ik bedoel dus met zijn vieren geklets.. het stoffelijk overschot kletste dus niet. Maar goed.. ook had ik een neiging tot fluisteren.. stel je voor dat ze wakker wordt.

"Zeg? Hoe was jouw dag?" "Nou.. ik at een kopje cup-a-soup naast het dode lichaam van mijn moeder.."
Zoals gezegd.. een bizarre dag.

Gewacht op de lijkschouwer.. die weinig schouwde trouwens.. hij overhandigde alleen het formulier waarop de dood wordt bevestigd.. dat gaat naar officier van justitie geloof ik.. en die besluit dan dat het niet als moord zal worden voorgebracht.
Ze is gewassen en aangekleed door de mensen van het hospice, dat wilde we niet zelf doen..
Ze is in een kist naar het crematorium hier in de kwakel gebracht alwaar wij morgen heen gaan voor formaliteiten etc..
Trouwens, op de valreep vertelde de huisarts dat hij is getrouwd met Eefje labordus.. een nicht van mij.

En nu? Veel geregel, uitvaart, erfenis, gedoe.. En maar zien hoe dit gaat vallen.. ik weet het nog niet.. ik ben wel enigzins opgelucht voor mam, en ook voor ons maar toch.. wat een nachtmerrie.

En zo zit je ineens zonder moeder.
Ik voel me momenteel wel wat leeg en eenzaam.

Euthanasie

Een zeer korte samenvatting:

Moeders zal morgen of overmorgen komen te overlijden d.m.v. eathanasie.

We zijn een groot deel van de dag bij haar geweest, samen met Rob en Marcelle..
Tjonge, wat een dag.

12:00
Gesprek met haar huisarts (noem ik altijd de euthanasiearts) waarin we met zijn vieren van onze kant nogmaals hebben aangegeven wat nu het beste is voor moeders.. Was een pittig gesprek, eerlijk en open maar ook erg moeilijk en spannend, de goede man is tenslotte verantwoordelijk voor de beslissing.. het moet in juridische zin allemaal meer dan kloppen en ook als mens moet hij er 'oke mee zijn'.
Desalniettemin monde uit dit gesprek de beslissing dat hij meteen een afspraak zou maken met een SCEN-arts.. omdat dit wettelijk verplicht is maar ook om eventueel aanwezige twijfel bij hem daarmee kon worden weggenomen.

20:00
Gesprek SCEN-arts..
Met ons vieren natuurlijk weer ons verhaal gedaan.. ook heeft ze gesproken met moeders (tot zover mogelijk), ze was in 10 minuten terug.
Conclusie van SCEN-arts is dat het verzoek van mam zeer duidelijk is (en altijd is geweest) en tesamen met de support van haar naasten kan zij niet anders dan een positief advies uitbrengen naar de huisarts.. dit is vanavond naar hem doorgebeld.
Ik zag eigenlijk meteen aan deze vrouw dat ze vol begrip was en meelevend, niet onbelangrijk denk ik als je dit moelijke beroep uitoefend.

21:30
Net terug van Het Thamer Thuis.. we hebben daar de avond doorgebracht.. ook wachtende op de verpleegkundige die op ons advies haar een extra dosis oxazepam geeft om de nacht door te komen.. met nog een dosis achter de hand.. moeders was namelijk de hele dag erg emotioneel en paniekerig. Ongetwijfeld wetend wat er komen gaat.. Ze moet nog even doorbijten, maar het is een doorbijten waar ik mij geen voorstelling van kan maken.. ze zal ongetwijfeld worden getergt door angst.

Nou goed.. morgen of overmorgen is de verwachting.. moeders is zeer 'pissed off' omdat het niet nu kan. Ze heeft mij en Rob herhaaldelijk gesmeekt om 'het spuitje'.
Ook de SCEN-arts kreeg herhaaldelijk dit 'verzoek'.

Het is nu echt bijna afgelopen.. ik weet niet meer wat ik er bij moet voelen.. alle bestaande emoties passeren de revue.

kerstbezoek

Vandaag een paar keer met Ellis bij moeders geweest.. de eerste keer lag ze diep te slapen de hele tijd.. ze slaapt tegenwoordig niet meer als een gewoon gezond mens.. ze heeft tremoren(?), ze maakt bizarre geluiden, mond wagenwijd open..
Maar goed, we hebben even in de huiskamer van het hospice gezeten, ik heb een paar bakken soep naar binnen gewerkt, donor-formulier ingevuld.. en zijn toen maar weg gegaan.
Net zijn we voor de tweede keer geweest.. de trut van een vrijwilligster pluurde het licht aan in moeders kamer waardoor ze wakker werd, nogmaals.. trut.
Nou goed, even gebabbeld met moeders.. ze is er niet helemaal bij, we spraken over de kinderen.. het gekots van Mika in de auto, dat soort dingen.. ze knikte en reageerde bazaal.. alsof ze het begreep maar we denken toch van niet. Het is alsof ze op de automatische piloot reageert en praat, zonder gevoel, emotie.. zonder de herinnering aan hoe het was of zoiets.. bizar.
Verder vraagt ze niets.. als je niets aan haar vraagt dan valt ze in slaap.
Ze glimlachte even naar ons bij het afscheid nemen.. maar ook dat leek een beetje gespeelt..
En dat terwijl ze lichamelijk wel beter is als eerst.. de pijn is beduidend minder, zo niet soms weg. Maar geestelijk is ze alleen al de afgelopen week 20 jaar ouder geworden lijkt het wel, totaal veranderd.
Het zijn voor ons zeer verwarrende dagen..

O ja.. we hebben vandaag maar weer kaasfondue gegeten.. we hadden nog een pakje over..

Verdriet

Verdriet, vervuld van verdriet. Verdriet omdat ik zie dat de wens van een persoon die mij na staat niet vervuld wordt. Althans, niet op het moment dat zij wil. En ondertussen wachten we maar af.

Als ik dit van te voren had geweten en als zij dit van te voren had geweten, waren we vast en zeker op zoek gegaan naar alternatieven. Dan hadden we kunnen bespreken op welk moment we dit in zouden zetten en wie ons zou kunnen helpen.

Struinend over het internet zie ik verschillende mogelijkheden. Makkelijk zijn ze niet, maar ik weet wel als ik in hetzelfde schuitje zal belanden ik niet meer voor euthanasie ga, maar het heft in eigen handen ga nemen.
Mijn keus zou zijn te stoppen met eten en drinken. De huisarts kan hierbij ondersteunen. Het schijnt dat mensen die zijn gestopt met eten en drinken toch nog vragen om wat te eten. Door vooraf goede gesprekken te hebben gehad met omstanders en afspraken gemaakt te hebben, kan je uiteindelijk komen tot een goede zelfdoding. Al ben ik nog lang niet van plan dood te gaan... Mocht ik ooit zo komen te liggen als Angela nu, hoop ik dat de mensen om me heen me willen helpen met versterven en dat zij de moed hebben me geen eten en drinken te geven als hierom gevraagd wordt.

Man, een onderwerp waarover ik niet gedacht had op 32-jarige leeftijd mee bezig te hoeven houden.
Hoe dan ook, ik heb inmiddels genoeg geleerd en ik weet waar ik sta en wat ik in de toekomst wil.

Helaas, voor Angela is het te laat.

kaasfondue

Tja.. en daar zit je dan, met zijn vieren aan het kaasfondue in een hospice (sterfhuis)..
Komt ineens je terminaal zieke moeder in haar rolstoel geduwd door de verpleegkundige de ruimte binnen gerold.. Ze wilde bij haar kinderen en kleinkinderen zijn.. Ze keek de kamer in, herkende vermoedelijk niemand en zei: "Ik wil terug naar huis.. uuhhmm mijn kamer." En zo rolde ik haar terug.
Een gekke avond.. mijn moeder stervend in bed en wij vaak lachend aan de wijn.
Bizar.

Ze is extreem verward.. ze snapt het niet meer.. als ze me aankijkt lijkt het wel alsof ze weet dat ik Mark ben maar ze herkent me eigenlijk niet.
Komt dit nou door de morfine? Of is het kaarsje op? Waarschijnlijk een beetje van beide want ze krijgt eigenlijk maar heel weinig morfine..

Ik ervaar het als zeer verwarrend om soms mijn moeder te zien zoals ze altijd was.. en soms ook niet, soms is ze er en soms ook niet.
Hoe ervaart zij dat zelf?

Steek van de avond..
Toen ik aangaf dat ik haar heel erg zal missen gaf Rob aan van niet. Ik wist het wel, verbaasd me niet, maar toch.. wat een verschil. Hij is allang klaar met haar.. ik nog lang niet.

En tjonge, wat een dag.. kinderen naar Apeldoorn (dank voor de mensen aldaar).. een spugende Mika in de auto, de stukken komkommer zaten op mijn rug..
Ben moe, niet voldaan, heb zorg voor moeders..

Verlossing

Wat druist dit alles tegen mijn natuur in. Langzaam aan zie ik Angela wegglippen. Ondertussen sta ik machteloos toe te kijken. Gisteravond zat ik naast haar en ineens vloog de volgende gedachte door mijn hoofd:"Zal ik een kussen op haar hoofd drukken????" Maar nee, dan ben ik strafbaar en dan hebben we nóg meer ellende. Het gaat nu erg snel. Zoals ik er tegenaan kijk, zal ze er mogelijk nog een dag of 2 zijn. Vannacht bagger geslapen. Midden in de nacht een uur of 2 wakker geweest. Het behartigen van belangen wordt bijna onmogelijk gemaakt en voor mijn gevoel is het dus helemaal niet mogelijk. Wat zou ik een goede euthanasie-arts zijn. Dit is gewoon onmenselijk. Lichamelijk lijden valt mogelijk mee, maar het psychisch lijden is groot. En dat doet enorm pijn. Ik had haar hiervoor willen behoeden, maar dat kan ik niet. Ze is nu al zeker 7 stappen verder dan ze had willen zijn.
Hoe dan ook, ik moet sterk zijn. Sterk voor haar, Mark en de kids. Tuurlijk klap ik ook regelmatig even in elkaar. Zeker ook als ik Mika over haar hoor praten. Mika weet dat oma niet meer beter zal worden. Dat er te veel boze cellen zijn en dat ze haar lijf kapot maken. Ik heb Mika gevraagd of hij weet wat er dan zal gebeuren. Hij vertelde dat oma dan dood zal gaan. Volgens hem is dat zoiets als altijd slapen terwijl je niet meer ademhaalt. Dan stoppen ze je in een kist en dan ga je onder de grond. Maar ja, waar ga je dan naar toe? Mika heeft overal een oplossing voor. Oma gaat naar de hemel en daar is een tovenaar die oma weer heel tovert.

Ongelooflijk hoe goed Mika het doet. Als hij tranen denkt te bespeuren bij zijn papa, zegt hij:"Ik weet wel waarom jij tranen hebt! Jij mist oma!" Zo lief!!!

Nee, ik heb totaal geen kerstgevoel en ik denk dat voorlopig iedere kerst een nare smaak in de mond zal geven. Toch zullen we er voor de kids wat van moeten maken.

God, als u er echt bent, geef dan snel verlossing!!!

kil

Met het verdwijnen van mijn moeder voel ik mij er meer dan ooit alleen voor staan.. ik voel mij de laatste van een bepaald ras. De mensen die overblijven in mijn leven zijn vanuit de beleving van emotionele types zoals mijn moeder en ik.. kil, min of meer.
Rob is kil.. hij is uit sterker hout gesneden als moeders en ik, hij kan zijn gevoel opzij zetten, omwille van de logica, het verstand. Zijn vrouw is net zo.
De familie aan Ellis haar kant ken ik ook als uit sterker hout gesneden, nuchter en meer in staat het verstand te laten zegevieren, al is Toos misschien nog een kleine uitzondering.. en ook Ellis is een stuk sterker als moeders en ik. Het voelt voor mij zo kil.
Ik ben zo anders.. ik ben al weken aan het janken, de hele godganse dag, nu ook. Ellis  is er ook stuk van maar is beter in staat haar emotie te kanaliseren of zo.. ik zit gewoon totaal in de prut, totaal. En weet je.. het voelt zo logisch!!
Als ik geen kinderen had die van mij afhankelijk zijn dan had ik mijn moeder omgebracht, nu! Ik vind dit niet kunnen, deze lijdensweg, dit wilde ze niet. En alle 'logische' en 'verstandige' woorden die mijn omgeving nu uit voelt kil.
Het verstandige verhaal van de arts, de zorgvuldige procedure.. het feit dat het nu kerst is en dus de dingen nu eenmaal niet zo snel kunnen.. bla bla.. het begrip van Rob en Ellis voor dat verhaal.. de suggestie dat ze het toch allemaal niet meer zo bewust meemaakt 'misschien'.. bllgg.. bagger. Schandalig.. al die tijd wel roepen dat we haar wens in vervulling laten brengen, haar niet zullen laten lijden, en nu ze onder de dope zit roept men.. ach.. ze zit toch onder de dope, dus die paar dagen of week.. dat kan ook nog wel. De suggestie van Rob om haar een slaapmiddel te geven zodat ze in ieder geval nog lekker slaapt.. logisch, dat wel ja.. maar o wat kil.
De stelling van Rob dat het eerste gesprek (waar ik bij was) met de euthanasie-arts 'slecht' was.. simpelweg omdat daar heel veel emotie werd geuit door moeders en mijzelf.. en tja.. dat is niet 'handig'.. toen ging de arts denken dat ze misschien wel depressief was (behandelbaar dus).. allemaal zo logisch en waar, maar o wat voelt dat kil. En zo voorbijgaand aan de moeder die ik zo goed ken.
Ik wou dat ik niet de enige was die de hele dag aan het janken is, zijn emotie laat zien, ookal heeft het geen zin (wat nog maar de vraag is).. ik wil niet de enige zijn.

En o ja.. nog iets.. als ik ooit ook zoiets (A.L.S? Longkanker?) krijg dan maak ik er zelf een eind aan. Precies zoals mijn moeder dat een paar weken geleden nog riep.

bewustzijn

Waar ik mij maar niet van los kan rukken is de vraag in hoeverre zij zich nog bewust is van alles.. Ik hoor haar dingen zeggen die logisch zijn (vaak althans).. ik zie haar ziek zijn, lijden. Aan de andere kant zie ik een vreemde 'doodse' blik in haar ogen.. ze huilt niet, wat ze normaal bij het minste of geringste doet. In hoeverre is er dan sprake van lijden.. ze is geen normaal gewoon 'voelend mens' meer, of toch wel?
Rob spreekt erover als een 'normaal' onderdeel van het sterfproces.. misschien heeft ie gelijk maar het is vreselijk om aan te zien.
De morfine doet vanalles, sinds ze aan de morfine-pomp zit (een week) is haar blik steeds meer veranderd, afweziger geworden.. Maar verder eet ze al een tijd niet.. die combi maakt ook wel dat ze in een vreemde gemoedstoestand zit neem ik aan..
De kern van moeders, haar emotionele power, haar medeleven, haar fenijn.. tis weg.
Ze is klaar met alles.. ze is op.

stervende toestand

Ik zag net mijn moeder in stervende toestand..
Toen ik de kamer binnenkwam stond ik als aan de grond genageld, zij herkende me niet meteen denk ik.. ik schrok enorm. Diep donkere ogen die me niet herkende..
Ik haperde wat onbenuligheden en zij mompelde wat dingen terug.. totdat ik instorte, jankend op haar schouder.. haar hele t-shirt werd nat, ik nam afscheid van mijn moeder.
Ben er 5 minuten geweest denk ik.. ze sprak nog wat woorden uit, woorden die je verwacht in zo'n situatie.. en ik sprak terug.. zoals in zo'n vrouwen-drama.
Ze zag mijn kinderen staan bij de muur.. daar moest ik naar toe.. ik begreep natuurlijk wel de boodschap.. zorg voor je kinderen. Dat zei ze later ook wat duidelijker, ook over Ellis sprak ze.

Ze sprak ook uit: "Ik kan niet meer Mark" en ik zei dat het niet meer lang zal duren..
Jankend.

Ze is erg onrustig, veel misselijk, rechtop willen zitten, trillend, en dan weer gaan liggen, de hele tijd adviseerde ik haar te gaan liggen omdat ik bang was dat ze uit bed zou vallen.

Ik schrok enorm, ik zag tot nu toe een doodzieke vrouw, nu zie ik een stervende vrouw. Een stervend mens herken je.. blijkbaar..
Het is bijna afgelopen..

Toen ik de kamer verliet storte ik weer in, kon maar niet stoppen met janken.. de mannelijke vrijwilliger nodigde me uit in de keuken alwaar ik middels een glaasje water en een praatje weer wat tot rust kwam.
Naar buiten kijkend zag ik de kerk, met honderden mensen 'genietend' van een mis. Het leven is bizar.

Ellis is er nu heen.. als ze terug is dan denk ik dat we de arts moeten bellen, of misschien morgen.. dit mag niet nog een week duren.

Heb net effe Rob gebeld, die constateerde vanmiddag hetzelfde.. ik heb met hem besproken de mogelijkheid om het euthanasie-proces te versnellen.. hij zal zo de nachtverpleegkundige bellen, die komt namelijk zo bij moeders langs. Dan kan hij in ieder geval even onze ongerustheid uiten.. misschien dat er wel degelijk een mogelijkheid is om de boel te versnellen.

vrouwen-drama

Er wordt schijnbaar al een afspraak gemaakt met een zogenaamde scen-arts (SCEN=Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland).

scen-arts

Het moment nadert.. wens het niemand toe, voor de laatste keer je moeder in de ogen kijken.. bij volle verstand, beide wetende dat ze zo dood zal zijn.

Ik denk dat mijn moeder wenst dat Ellis erbij is.. ik zal het er zeker met haar over gaan hebben maar ik denk het.. Ellis en verder niemand.
In ieder geval krijgt ze het zoals ze het hebben wilt.

Wat is dit een vreselijke vrouwen-drama, zo'n kutfilm die altijd weer slecht afloopt, bedoeld om je slecht te doen voelen.

kankerkerst

Elke kerstboom die ik tegen kom wens ik de fik in.. en soms ook alle mensen die er onder zitten.. hoe durft men kerst te 'vieren' waar mijn moeder een doodsstrijd aan het vechten is.
Nouja.. kerst was al prut het grootste deeel van mijn leven, de laatste leuke herinneringen stammen uit de periode tot ik een jaar of 11 was denk ik.. daarna werd het door een extreem turbulent leven een heel naar feestje.. en oud-en-nieuw is nog erger.
En toch zie ik mijzelf meer dan ooit proberen het 'kerstgevoel' te creeren, kaarsjes aan, kerstboom aan, en meer van dat soort gedoe. Puur voor de kinderen, ik wil dat zij wel een goeie ervaring zullen opbouwen met kerst, nog nooit was ik er zo snel bij met een kerstboom, al is ie van kunst.
Dat is ook wat moeders wil.. logisch, ook zij wil dat onze kids het beter krijgen als ik het had, en ook zij het had, haar leven was ook turbulent en moeizaam en haar kindertijd was ook megakut.
Wat mij ook dwars zit aan kerst is de verwende medemens die deze dagen aangrijpt om zich vol te stouwen met vreten, bakken met geld uit te geven aan troep voor in kerstboom of in het megatruttige 'design' voortuintje, met flikkerende kutberen en kutrendieren.
Ik had ooit eens gehoord dat kerst nou juist ging om barmhartig zijn, in ieder geval iets meer als anders, voor velen dus uberhaupt barmhartig zijn.. geven en dus niet nemen.. niet volvreten met meer vreten als goed voor je is maar het vreten wat je zelf zou vreten delen met anderen.. Ach.. waarschijnlijk heb ik het gedroomd.
Verder heeft kerst natuurlijk een oorsprong uit religie.. en die hele religie, die kerken en al die mensen die dat steunen kunnen de pestkanker krijgen! Sterf maar lekker met je schijnheilige gezanik over Onze Lieve Heer die op je wacht, 1 en al goedheid is, z'n barmhartigheid.. wat mij betreft moeten we met een knokploeg dat stuk  schorum een lesje leren, nee.. sterker nog, we slaan hem dood.. nee nee, ik weet iets beters.. we geven hem longkanker met uitzaaingen tot in de heup, sterf maar lekker hufter!! Ik zal liedjes van plezier zingen onder de kerstboom terwijl je crepeert!
En hetzelfde voor je zoon.
Ach, gelukkig bestaat hij niet, en kunnen we het alleen onszelf en elkaar kwalijk nemen dat onrecht aan de orde van de dag is, en anders is het wel de gewone natuurlijke gang van zaken, natuurlijke selectie whatever..
Die natuur kijkt niet naar iemands hart.. of iemand de dood verdient, die selecteerd met een blinddoek voor.. jij jij jij en jij.. dood! Keihard, geen barmhartigheid, geen hoger doel, ga maar dood, voor jou 10 anderen.

Papa is boos.

Andere bril

Vandaag een paar uurtjes bij moeders geweest.. de 'euthanasie-arts' was er weer voor zijn wekelijkse afspraak.. uiteindelijk kwam Rob er ook bij, al was ie iets verlaat.
Nou goed, waar ik vorgie week al duidelijke signalen zag bij deze arts dat ie langzaam op weg is naar het onherroepelijke, de ultieme ingreep.. daar zag ik het vandaag nog sterker.
Hij ziet (vooralsnog) eigenlijk geen substantiele verbetering al zal de komende week pas uitsluitsel kunnen geven, pas over een week (eventueel 2) zal hij (zijn woorden) bepalen of hij een andere bril op moet zetten.. ergo.. gaat hij bepalen of hij deze mevrouw nog (tegen haar wil) zal 'behandelen' met als doel een 'eventuele' periode van 'opvering' of.. gaat de euthanasie-procedure in werking worden gezet.

Mijn moeder ligt er verrot bij, ze moet veel spugen, eet dus niet, drinkt nauwelijks.
Dat - boven op de ernstige symptomen van haar ziekte en medicijnen - maakt een 'opvering' haast onmogelijk.
Ter verduidelijking.. met opvering (zo noemt de arts het) wordt bedoelt een tijdelijke en ook korte periode waarin ze zich misschien iets beter zal voelen en nog enigzins kan 'genieten' van kleine dingetjes, logischerwijs wetende dat de ineenstorting zeer spoedig zal zijn.
Maar om mijn verhaal af te maken.. deze opvering is onmogelijk om nog een reden.. en dat zag ik vandaag helderder als in al die weken hiervoor..
Mijn moeder wil niet meer! Ze heeft een week of 5 a 6 geleden een besluit genomen, waarschijnlijk op de dag dat ze samen met Ellis in tranen uitbarste op de parkeerplaats van het VU (en ik met succes knokte tegen de tranen die later op de dag alsnog kwamen, in overvloed).. toen besloot ze deze hele toestand zo kort mogelijk te laten duren! Geen onnodig en zinloos lijden, voor zichzelf niet en voor haar naasten niet.. we zagen het wel, ik wel tenminste.. maar vandaag zag ik hoe ze aan het knokken is voor het bereiken van haar laatste doel. Althans, ik voelde het, in ieder geval wist ik het.. nogmaals.. 'opvering' zal zij niet mogelijk maken, hooguit dermate marginaal dat het de uiteindelijke beslissing van de 'euthanasie-arts' niet in de weg zal staan.

Dit alles ligt in lijn met de moeder die ik ken.. een enorme knokker, ze heeft er altijd min of meer alleen voor gestaan, we hebben haar zich vast zien bijten in dingen waar een ander niet aan beginnen zou.. zij kon bergen verzetten om haar doel te bereiken, een mega-absurde mate van doortzettingsvermogen, van power!
En nu ligt ze als een vaatdoek in bed, al weken niet normaal gegeten, onder de morfine, pijn, misere.. ik zie een 'doodse' blik in haar ogen, ze lijkt het psychische lijden zelfs voorbij (de acceptatie?), ze is eigenlijk al een beetje weg.. en nog zie ik die enorme power. Volgens mij weet ze heel goed wat ze doet, zij stuurt de laatste weken vreselijk 'slim' en zelfverzekert aan op een snelle dood.
In een wereld waarin haar leven grotendeels wordt bepaald door artsen en naasten zie ik haar denken: "Jullie kunnen me wat! Enough is enough!"
Waar ik vorige week nog twijfelde of ik haar moest laten gaan, nu twijfel ik niet meer.. ze heeft recht op zelfbeschikking logischerwijs, dat vond ik al.. maar 'this is the time'.. ze heeft groot gelijk.

Ik geef haar nog ergens tussen de 2 en 4 weken..

Het licht zal op u schijnen

En zo zijn de dagen gevuld met voornamelijk de kinderen.. ik ben verworden tot huisman (wie had dat ooit kunnen denken), kinderen van school halen, naar school brengen, mutsen op, handschoenen aan, schoenen in de gang (en dus niet ermee op de bank), macaronie van de vloer en uit het kinderhaar vegen, troep opruimen, eten naar binnen duwen, types op de trap zetten maar ook.. samen dansen, spelen op de mondharmonica, de kerstboom versieren, eendjes brood geven, kleuren en tekenen, kaarsjes aansteken etc.. Wat een klus.

Nou ja.. moeders wordt goed verzorgd, spijtig voor haar wel in een setting die niet echt bij haar past, een katholiek-dorpse setting dus.. met een paar 'prachtige' vazen met bloemen op tafel en een gezegende kaars met de tekst: "Het licht zal op u schijnen" of zoiets.. bllgg.. een perfecte sfeer om in te sterven.. nou, voor haar dus not!
Dat dit hospice zich bevind pal naast de kerk en 100 meter verder de begraafplaats brengt weinig geruststelling.. al is geruststelling uberhaupt onmogelijk is deze ellende.
Tegelijktijd wordt ze dus goed verzorgd, door vreselijk voorspelbare kerkelijke burgertrutjes.. die zich uit naam van Onze Lieve Heer inzetten voor hun medemens.
Het is dus zowel een nachtmerie als een Godsgeschenk.

Edit: zag later dat de tekst is: "Gegroet met licht"
naja.. komt op hetzelfde neer.

43 jaar

Tja.. een leven van 43 met mijn moeder gaat aan mij voorbij, errug onrustig, geen doorsnee leven, geen doorsnee gezinssituatie en ook geen doorsnee onderlinge verhoudingen.
Haar leven is een grote aaneenschakeling van avontuur.. op haar achtiende verstoten uit haar gezin, ze was te eigenwijs en haar karakter te sterk om zich te kunnen houden aan de truttige orde van een gelovig gezin.
En daar begon een leven vol avontuur, met alles wat daarbij hoort, veel van de wereld gezien, veel dingen gezien en meegemaakt die de gemiddelde boerentrut alleen uit de films kent. Maar ook het op haar bek gaan, het overnieuw moeten beginnen, zoals die bergbeklimmer die gaandeweg toch weer eens terugglijd de helling af, en dus weer de moed moet verzamelen om overnieuw te beginnen.
Ze heeft dat onnoemelijke malen moeten doen, eigenlijk tot het bittere eind.
Mijn vader kwam ook uit een brak gezin, veel bonje, verbroken relaties en zieke verhoudingen..
Tja.. gek he? Dat ook haar 2 kinderen niet helemaal doorsnee zijn...

Ook niet gek dus dat deze periode bij moeders, Rob en mijzelf een lawine van emoties teweegbrengt, ik bedoel bovenop de emotie van de situatie op zich.
Ik zie Rob worstelen met zijn emoties, opgebouwd in een aantal decenia, ik merk bij mijzelf hetzelfde en ook moeders schiet meer dan ooit door in emotie.. veelal emoties van angst, woede en teleurstelling.. ze heeft namelijk een zwaar leven achter de rug, ze heeft haar hele leven geprobeerd die berg te beklimmen maar nooit de top gehaald, althans.. zo voelt ze dat niet.. en een groot deel van haar omgeving zal daarvoor bloeden.
Al de verbroken relaties met familie of kenissen, het ligt allemaal aan hen.. voorbij gaand aan het feit dat zij het mens is geworden zoals haar leven was.. Namelijk onvoorspelbaar, een beetje gek, bizar en vooral heel erg moeilijk.

sterven

Jaja.. bijna middernacht, nou.. dan weet je het wel, Ellis net thuis, ze was even bij mijn moeder, ik in de shit.. en moeders.. tja moeders.. de gedachte aan haar zoals ze er momenteel bij ligt laat me niet los, wat een hel, ze is aan het sterven, mijn moeder is aan het sterven.. mijn God.

Morgen gaat Ellis wat stappen nemen om moeders te laten opnemen, bij ons in het dorp.. Ellis en Rob hopen (heel eerlijk) dat het haar laatste rustplaats zal zijn, Ellis denkt ook dat mijn moeder dat wil.. misschien heeft ze gelijk, ik denk het wel.
Maar ik heb hier zo vreselijk veel moeite mee, mijn moeder mag niet sterven, nu nog niet, het is te vroeg, we moeten nog samen wandelen, genieten van de kinderen, samen lachen, praten over vroeger, we moeten nog zo veel doen, het is te vroeg!!

Ik ben er nog niet klaar voor!!!!!!

drie-eenheid

Tjonge, wat een misere..
Moeders ligt op sterven, ze ligt platgespoten met morfine op bed, ze heeft een morfine-infuus in haar lijf.
Ze kan nauwelijks haar ogen open krijgen, ze praat fluisterend en met veel moeite, moeilijk verstaanbaar.
Ze maakt zich zorgen over het feit dat Rob blijkbaar bezig is al een deel van de erfenis op te eisen (jatten).. (waarom is ineens die plank met antiquarische boeken deels leeg?) Que? What the hell??
Ik sprak met Rob en die zit vol met wrok en wantrouwen..

Mijn hoofd tolt.. Ik zwiep van het onbeschrijfelijke verdriet over mijn stervende moeder naar de confrontatie met wrok, nijd en wantrouwen. De 'drie-eenheid' waar moeders altijd over sprak.. Ma, Rob en ik dus, blijkt een onbereikbare droom, zelfs nu is er geen eenheid.
Eigenlijk is dit moeders laatste wens.. eenheid.

Wat is dit vreselijk naar.
Ben er kapot van.